ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ


Το 2006, 100 συγγραφείς από 50 χώρες κλήθηκαν να επιλέξουν από 10 βιβλία ο καθένας που σημάδεψαν, κατά τη γνώμη τους, τη λογοτεχνία και γενικότερα τον πολιτισμό σε παγκόσμια κλίμακα. Σκοπός ήταν να σχηματιστεί μια βιβλιοθήκη με έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μεταξύ των βιβλίων που επιλέχτηκαν είναι και το Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.


Ο ελληνικός τηλεοπτικός σταθμός Σκάι διοργάνωσε ψηφοφορία για τους «100 μεγάλους ΄Ελληνες». Σύμφωνά με τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας, ο Νίκος Καζαντζάκης αναδείχτηκε 15ος και πρώτος μεταξύ όλων των Ελλήνων συγγραφέων.

Ο αργεντινός συγγραφεάς Carlos Maria Dominguez δήλωσε: "Η εφηβεία μου άρχισε με τον "Ντέμιαν" του Έρμαν Έσε και έκλεισε με λίγα δάκρυα για το θάνατο του Αλέξη Ζορμπά, στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη" (αθηναϊκή εφημερίδα Καθημερινή, 8 Οκτωβρίου 2006).

Ο αιγύπτιος συγγραφέας Α. Αλάα Αλ-Ασουάντ, γνωστός για το αραβικό best-seller "Το Μέγαρο Γιακουμπιάν" σε συνέντευξή του στην αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία (4 Μαρτιου 2008), όταν ρωτήθηκε "Υπάρχει κάποιος Έλληνας συγγραφέας που αγαπάτε;" απάντησε: "Βέβαια, ο Καζαντζάκης. Για μένα είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην ιστορία της Λογοτεχνίας. Είναι πολύ ανθρώπινος, διαθέτει τη γνώση της ανθρώπινης καρδιάς και παρουσιάζει ανθρώπινους χαρακτήρες, ενώ αποδεικνύει τις καλύτερες αξίες του χριστιανισμού. Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία του, "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", "Ο Ζορμπάς". Είμαι πολύ υπερήφανος για αυτόν. Όχι βέβαια ως Έλληνας αλλά ως μεσογειακός!"

Ο José Saramago, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1998, δήλωσε: "Ο Καζαντζάκης έπρεπε να πάρει το βραβείο Νόμπελ. Αλλά δεν θέλησαν να του το δώσουν, παρόλο που του άξιζε" (αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 18 Οκτωβρίου 1998).

Ο Μεξικανός τενόρος Rolando Villazon δήλωσε ότι “έχει διαβάσει Έλληνες συγγραφείς και του αρέσει ιδιαίτερα ο Νίκος Καζαντζάκης” (Αθηναϊκή εφημερίδα Ημερησία 25-27 Οκτωβρίου 2008).

Ο Κινέζος νεοελληνιστής και μεταφραστής Ρουί Χονγκ Λίου, δήλωσε: «Ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας είναι ο Νίκος Καζαντζάκης. Εκτός από το περιεχόμενο και τις ιδέες των έργων του, που έλκουν τους Κινέζους αναγνώστες, αυτό που τον έκανε δημοφιλέστερο στην Κίνα είναι και ότι ως άνθρωπος της θεωρίας και της πράξης ταξίδεψε στην Κίνα δύο φορές στη ζωή του ως φίλος του κινεζικού λαού» (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 30 Αυγούστου 2008).

0 εκδοτικός οίκος Can Yayınları, ένας από τους πιο έγκυρους εκδοτικούς οίκους της Τουρκίας, στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα είκοσι πέντε χρόνια από την ίδρυσή του, επανεξέδωσε φέτος σε πολυτελή συλλεκτική έκδοση τα είκοσι πέντε καλύτερα βιβλία του. Στην τιμητική αυτή επιλογή συμπεριέλαβε και δύο ελληνικά έργα. Το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Nikou Καζαντζάκη και τα «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου.

Ο γάλλος πεζογράφος και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Μισέλ Ντεόν, δήλωσε: «Γνώρισα τον Καζαντζάκη, ήταν συναισθηματικός, εκδηλωτικός, πνεύμα μεγάλης ευρύτητας. Άξιζε ένα Νόμπελ» (αθηναϊκή εφημερίδα Τα Νέα, 9 Οκτωβρίου 2008).

Το Ινστιτούτο Θερβάντες διοργάνωσε έκθεση με θέμα "Ανταποκριτές στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο" μεταξύ των οποίων και το Νίκο Καζαντζάκη: από τις 10 Οκτωβρίου 2008 εώς τις 16 Νοεμβρίου 2008 στη Θεσσαλονίκη, Αίθουσα Εκθέσεων Εθνικής Τραπέζης, και από τις 3 Δεκεμβρίου 2008 εώς τις 10 Ιανουαρίου 2009 στο Χαλάνδρι, Κέντρο Τεχνών στο ACS.

Η δημοτική βιβλιοθήκη της γαλλικής πόλης Cosne-sur-Loire μας πληροφόρησε ότι ο Φτωχούλης του Θεού και η Αναφορά στον Γκρέκο του Νίκου Καζαντζάκη περιλαμβάνονται στα ηχογραφημένα κείμενα της βιβλιοθήκης που προορίζονται για τους τυφλούς.

Η βρετανική εφημερίδα Guardian δημοσίευσε πρόσφατα κατάλογο 1000 μυθιστορημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πρέπει όλοι να διαβάσουν. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και δύο νεοελληνικά μυθιστορήματα, «Ζ» του Βασίλη Βασιλικού και Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 6 Μαρτίου 2009).

Ο Λάκης Προγκίδης, εκδότης και διευθυντής του περιοδικού L’atelier du roman, δήλωσε τα εξής: Αν η έννοια δεν είχε ευτελιστεί στις μέρες μας, θα χαρακτήριζα το Νίκο Καζαντζάκη διαπολιτισμικό συγγραφέα. Ζήτησε, όσο ίσως κανένας άλλος πνευματικός άνθρωπος του 20ού αιώνα, να «τραφεί» απ’ όλους τους πολιτισμούς που κινδύνευαν από τη θανατερή εξέλιξη του δικού μας. Σε όλες τις μορφές, με τις οποίες καταπιάστηκε, θα βρούμε στον πυρήνα τους τούτη τη θεμελιακή ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου (αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή, 4 Οκτωβρίου 2009).

Η εφημερίδα του Ηρακλείου Πατρίς οργάνωσε μεταξύ των αναγνωστών της έρευνα για τους μεγαλύτερους Κρητικούς. Μεταξύ των 100 προσωπικοτήτων που προτάθηκαν, πρώτος ήρθε ο Νίκος Καζαντζάκης.

O Sigurdur Magnusson, Ισλανδός συγγραφέας, μεταφραστής και ταξιδευτής, απαντώντας σε ερώτηση, αν τον Καζαντζάκη τον ξέρουν στην Ισλανδία, δήλωσε: Μα, ναι, είναι πολύ γνωστός εδώ! Ο "Ζορμπάς" έχει εκδοθεί δύο φορές, το "Ελευθερία ή Θάνατος", το βιβλίο του για τον ισπανικό εμφύλιο, καθώς και ο "Τελευταίος Πειρασμός". Έχω γράψει κι εγώ πολλά άρθρα για τον Καζαντζάκη σε εφημερίδες και περιοδικά (αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 22 Απριλίου 2010).

Ο Δημήτρης Νανόπουλος, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, απαντώντας στην ερώτηση, η μαγική στιγμή, "το θείο δώρο", που άλλαξε τη δική σας ζωή ποιό ήταν, δήλωσε: Στα δεκαεφτά μου διάβασα τον "Μύθο του Σισύφου" του Albert Camus. Εκεί λύθηκαν όλες οι μεταφυσικές απορίες μου... Επίσης να πω ότι στον Camus με οδήγησε η "Ασκητική" του Καζαντζάκη. Αυτοί οι δύο ήταν τα "θεία δώρα" για μένα. Αποσπάσματα από την "Ασκητική" διάβασα στο λόγο που εκφώνησα στην Ακαδημία Αθηνών την ημέρα της ορκωμοσίας μου (αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 16 Μαΐου 2010).

Η Ναντίν Γκόρντιμερ, νοτιοαφρικανή συγγραφέας, βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, δήλωσε:

Στον λόγο που εκφωνήσατε στη Σουηδική Ακαδημία μετά τη Βράβευσή σας με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, χρησιμοποιήσατε μια φράση του Καζαντζάκη.

“…ο οποίος πρέπει να σας πω ότι είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου συγγραφείς”.

Η φράση του Καζαντζάκη ήταν: “Πρέπει να πάρουμε μια απόφαση που να μας εναρμονίζει με τους τρομερούς ρυθμούς των καιρών μας”. Τι θέλατε να τονίσετε με αυτήν.

“Εκείνο που έλεγε ο Καζαντζάκης είναι πως δεν μπορούμε να υποκρινόμαστε ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά απ’ό,τι όντως είναι. Πρέπει να αποδεχόμαστε τις συνθήκες που επικρατούν αλλά όχι και το ότι δεν μπορούν να αλλάξουν. Και ότι κάποιος πρέπει να παίρνει θέση άμεσα. Νομίζω ότι ο Καζαντζάκης θα σας βοηθούσε να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα της χώρας σας σήμερα. Και μια και μιλάμε για Έλληνες, επιτρέψτε μου να πω ότι ένας από τους πιο καλούς μου φίλους είναι ο Γιώργος Μπίζος. Είναι το δώρο που μας κάνατε από την Ελλάδα. Πολύ σημαντικός άνθρωπος. Αποτέλεσε με πολλούς τρόπους έναν γκουρού για μένα, ενώ πολιτικά έχουμε ακριβώς την ίδια θέση αντίστασης στο Απαρτχάιντ. Μου έδειχνε πάντοτε το πολύ μεγάλο ενδιαφέρον του σε όσα ρίσκα αναλάμβανα, χωρίς ποτέ να με αποθαρρύνει, αφού αυτός είχε πάρει στη ζωή του ακόμη μεγαλύτερα ρίσκα από εμένα” (αθηναϊκή εφημερίδα , Ελευθεροτυπία, 10 Ιουνίου 2010).

Ο Γιάννης Σμαραγδής, κορυφαίος του ελληνικού κινηματογράφου, απαντώντας στην ερώτηση, κάποια ταινία που θα θέλατε να κάνετε στο μέλλον εκτός από αυτήν για τον Βαρβάκη, απάντησε: Ναι, για τον συμπατριώτη μου Νίκο Καζαντζάκη, για τη φράση του "οι καλλιτέχνες είναι οι ακροβολιστές του Θεού σε εντεταλμένη υπηρεσία". Που σημαίνει ότι "είδε". Είναι άλλωστε και η επιθυμία του δημάρχου Ηρακλείου Γιάννη Κουράκη (αθηναϊκή εφημερίδα Βραδυνή, 12 Ιουνίου 2010).

Η Βρετανή συγγραφέας και δημοσιογράφος Victoria Hislop, γνωστή στη χώρα μας από το βιβλίο της "Το Νησί", δήλωσε: «Μου αρέσει πάρα πολύ ο Νίκος Καζαντζάκης. Διάβασα μερικές εξαιρετικές μεταφράσεις των βιβλίων του. Είμαι σίγουρη ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να τον διαβάσω στα ελληνικά και να τον κατανοήσω απόλυτα». (εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, 9 Οκτωβρίου 2010)

Ο νεοελληνιστής καθηγητής στο King's College (Λονδίνο) Ροντερίκ Μπιτόν έχει ασχοληθεί κυρίως με το έργο του Νίκου Καζαντζάκη και του Γιώργου Σεφέρη. "Δύο αντίθετοι πόλοι", σχολιάζει: "Ο Σεφέρης δεν τον χώνευε καθόλου. Πιστεύω, ζήλευε θανάσιμα τον Καζαντζάκη επειδή ο τελευταίος είχε την πολυτέλεια να ζει μόνο από το γράψιμο. Ίσως γι'αυτό τα περισσότερα απ'όσα έχει γράψει ο Καζαντζάκης δεν διαβάζονται. Ο Σεφέρης ήταν διπλωμάτης, ο οποίος όμως στις κρίσιμες στιγμές τον βρίσκουμε πάνω στη δουλειά και να φτάνει σε υψηλές θέσεις μεταπολεμικά. Θυμάμαι πάντως κάτι αστείο. Ο μεταφραστής του Καζαντζάκη, ο Πήτερ Μπιν, συνάντησε τον Σεφέρη σε ένα ταξίδι του τελευταίου στην Αμερική, επί χούντας. Όταν ο Μπιν του είπε ότι έχει μεταφράσει Καζαντζάκη, ο Σεφέρης έγινε έξαλλος: "Μα τι είναι πια αυτός ο Καζαντζάκης; Ένας τιποτένιος είναι." (εφημερίδα Καθημερινή, 9 Ιανουαρίου 2011

Ο Δημήτρης Δημητρούλης, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, δήλωσε "Ο Νίκος Καζαντζάκης δεν είναι μόνο συγγραφέας αλλά πολιτισμικό σύμπαν. Πρόκειται για "φαινόμενο" που επηρέασε πολύρτοπα την ελληνική κοινωνία. Ποίηση, θέατρο, μυθιστόρημα αλλά και ταξιδιωτικά και δοκίμια και μεταφράσεις - μια ζωή αφιερωμένη στη γραφή, παθιασμένα και ακατανόητα. Οι αιρετικές ιδέες, η ισχυρή προσωπικότητα και ο τρικυμιώδης βίος ύψωσαν το έργο του στην περιοχή του θρύλου. Επίσης, δεν είναι μόνο δημοφιλής στο εσωτερικό αλλά και ο πιο δημοφιλής έλληνας συγγραφέας, μαζί με τον Καβάφη, εκτός Ελλάδος. Αναπόφευκτα η περίπτωσή του δίχασε και διχάζει αναγνώστες και ειδικούς. Αυτό σημαίνει ότι ωρίμασαν τα πράγματα για να ασχοληθούμε πάλι μαζί του με άλλη ματιά." (εφημερίδα Το Βήμα, 13 Φεβρουαρίου 2011)

Ο Jeff Bridges, αμερικάνος ηθοποιός, δήλωσε: "Μου αρέσει το δημιουργικό πάθος του Καζαντζάκη, ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνει τη ζωή. Η ελευθερία του Αλέξη Ζορμπά είναι κάτι που ζηλεύω. Η φιλοσοφία του για τη ζωή βρίσκεται τόσο κοντά στη δική ου. Θα ήθελα πολύ να είμαι ο Ζορμπάς, αλλά να έχω μαζί μου τις κόρες μου και τη γυναίκα μου..." (περιοδικό Τηλέραμα, Αθήνα, 15 Ιανουαρίου 2011)

Ο Σωτήρης Χατζηδάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, δήλωσε: "Στο Νίκο Καζαντζάκη επιστρέφω συνεχώς, όχι για λόγους τοπικισμού, αλλα γιατί είναι παγκόσμιος, τα έργα του είναι μοναδικά και πάντα θα τροφοδοτούν την παγκόσμια σκέψη." (Πατρίς, Ηράκλειο, 5 Μαρτίου 2011)

O Jean-Michel Guenassia, συγγραφέας, δήλωσε: "«Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος» είναι για μένα σύνθημα ζωής. Θεωρώ την ελευθερία υπέρτατη αξία. Ο αγώνας για ελευθερία είναι της ίδιας τάξης με τον αγώνα για το ψωμί και την επιβίωση, με τον αγώνα ενάντια στη φτώχεια, και κάποιες φορές πιο σημαντικός, γιατί αν δεν είσαι ελεύθερος δεν μπορείς ν’ αγωνιστείς για το ψωμί σου." (Το Βήμα, Αθήνα, 2 Δεκεμβρίου 2012)

Ο Γιώργος Χωραφάς, κινηματογραφιστής και ηθοποιός ετοιμάζει παράσταση στο Παρίσι που θα περιλαμβάνει υποθετικές συνομιλίες του Καζαντζάκη με τον Ζορμπά τον καιρό που βρίσκονταν οι δυο τους στη Μάνη για την εκμετάλλευση του περίφημου λιγνιτωρυχείου. Να τι είπε σχετικά: "Βεβαίως, αυτός που μ’ ενδιαφέρει πιο πολύ από τον Ζορμπά είναι ο Καζαντζάκης, αλλά και η προσπάθειά του να πιαστεί από το βουδισμό. Γιατί όταν έγραφε το μυθιστόρημα η θρησκεία τον ενδιέφερε πάρα πολύ, με την έννοια της λύτρωσης, της απελευθέρωσης μέσω των φυτών, των ζώων ή των ανθρώπων. Θέλει και ο Θεός λύτρωση." (Το Βήμα, Αθήνα, 2 Δεκεμβρίου 2012)

Ο Γιώργος Κουσκουλής, σκηνοθέτης, δήλωσε: "Ο Νίκος Καζαντζάκης, αν και αιρετικός -για κάποιους- συγγραφέας στην εποχή του, ήταν και είναι ιδιαίτερα αγαπητός και δημοφιλής γιατί μέσα από τα έργα του ο αναγνώστης αναγνωρίζει τον αγώνα του ανθρώπου για το ύψιστο αγαθό που είναι η κατάκτηση της εξωτερικής και εσωτερικής ελευθερίας. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να πούμε πως ο Καζαντζάκης είναι εξαιρετικά επίκαιρος, καθώς οι Έλληνες σήμερα βρίσκονται και πάλι αντιμέτωποι με το θέμα του προσωπικού χρέους και της ελευθερίας και καλούνται, ως πολίτες, να πάρουν μια θέση στα πράγματα." (Η Ελλάδα αύριο, Αθήνα, 4 Απριλίου 2013)

Ο Μάριο Βίττι, νεοελληνιστής φιλόλογος, δήλωσε: "Είχε μια σκέψη ευρεία που μπορούσε να την υποστηρίξει. Οι ειδικοί που σπουδάζουν φιλοσοφία μπορούν να εντάξουν τον στοχασμό του Καζαντζάκη φιλοσοφικά - και είναι εύκολο να γίνει αυτό έχοντας υπόψη τα αναγνώσματα που έκανε, τις μελέτες που έγραψε, ακόμη και τα κείμενα που μετέφρασε. Δεν μπορεί κανείς να πιστέψει ότι μετέφρασε φιλοσόφους και άλλα έργα του δυτικού πολιτισμού χωρίς να κρατήσει κάτι για τον εαυτό του. Δεν έκανε αυτόματη μετάφραση σε υπολογιστή, αλλά λάβαινε μέρος πνευματικά σε αυτό που μετέφραζε.
Ο Σικελιανός είχε εντελώς διαφορετική προσωπικότητα από τον Καζαντζάκη, δεν ήταν μελετητής εξάλλου, και η ζωή του ήταν διαφορετική, διάλεξε να παίξει τον ρόλο του προφήτη, που ήταν πιο εύκολο. Προφήτης ήταν και ο Καζαντζάκης, αλλά διέθετε περισσότερη μετριοφροσύνη. Εγώ μετέφρασα Καζαντζάκη και όταν του έγραφα γράμμα και του ζητούσα εξηγήσεις μου έδινε τις εξηγήσεις με όλες τις λεπτομέρειες. Ταυτόχρονα μου εξηγούσε και τις απαραίτητες αντιστοιχίες σε ξένες γλώσσες. Ήταν ένας άνθρωπος με εξαιρετική παιδεία, με πρακτικό πνεύμα συγχρόνως, σεβόταν βαθιά τη δουλειά των άλλων που καταπιάνονταν με το έργο του. Να πούμε για τον Καζαντζάκη ότι έχει βγει ο Ζορμπάς απευθείας μεταφρασμένος στα ιταλικά, ενώ πριν η μετάφραση είχε γίνει από το αγγλικό κείμενο. Μεταφράζεται Η αναφορά στον Γκρέκο στα ιταλικά και εκδόθηκε παράλληλα μια δεύτερη έκδοση του Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, που είχα μεταφράσει εγώ όταν ήμουν νεαρός, είχε δημοσιευτεί το 1955 και τώρα ξαναβγήκε πάλι. Έχουμε δηλαδή τρία βιβλία του Καζαντζάκη που βγαίνουν ταυτόχρονα στα ιταλικά." (Η εφημερίδα των συντακτών, Αθήνα, 25 Φεβρουαρίου 2013)

Ψήφισμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης στον αγώνα των εργαζομένων της ΕΡΤ: Η "Διεθνής Εταιρεία Φίλων Ν. Καζαντζάκη" καταδικάζει το πραξικοπηματικό κλείσιμο της Εθνικής Ραδιοφωνίας-Τηλεόρασης που αποτελεί κατάφορο πλήγμα κατά της δημοκρατίας και του πολιτισμού στη χώρα μας και παράλληλα αρνητικό πρότυπο που διασύρει πολλαπλά την Ελλάδα, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Είναι αδιανόητο σε μια εποχή εθνικής κρίσης, τόσο ο ελληνικός λαός όσο και ο ελληνισμός της Διασποράς, να στερούνται του βασικού δικαιώματος της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας, στο όνομα της "δημοσιονομικής εξυγίανσης" έτσι όπως την κατανοεί η κυβέρνηση.
Η δημόσια τηλεόραση, στάθηκε πάντοτε στο πλευρό της Δ.Ε.Φ.Ν. Καζαντζάκη στην προσπάθειά της να αναδείξει τη σκέψη και το έργο του μεγάλου και οικουμενικού στοχαστή Ν. Καζαντζάκη σ’ολόκληρο τον κόσμο, κάτι που θα ήταν αδύνατο να συμβεί χωρίς τη βοήθεια των εξαίρετων ανταποκριτών της ΕΡΤ.
Ο αγώνας των εργαζομένων σήμερα, να κρατήσει τους δίαυλους επικοινωνίας ανοιχτούς με τον κόσμο, είναι στην ουσία ο αγώνας να κρατηθεί ζωντανό το πνεύμα του ελληνισμού που οι "δυνάμεις του σκότους" αγωνίζονται ν’αφανίσουν.

Γιούλη Ιεραπετριτάκη ιστορικός-αρχαιολόγος
εκπρόσωπος Δ.Ε.Φ.Ν. Καζαντζάκη Θεσ/νίκης-Χαλκιδικής

Ο κρητικός Λυράρης Ψαραντώνης δήλωσε: "Ο Καζαντζάκης ήταν θεός! Τον προσκυνώ! Όταν ένας άνθρωπος έχει προσωπικότητα, τον πολεμάνε. Όταν ο Καζαντζάκης περνούσε από την Ελάτη, χτυπούσαν οι δερβιτζήδες στα συνεργεία και λέγανε Περνάει ο τρελός. Οι αρχαίοι έλεγαν ότι το δέντρο που έχει φρούτο του πετάνε πέτρες."

Βραδυνή της Κυριακής, 12/5/13

• Ο Michael Heupel, βιολοντσελίστας, απαντώντας σε ερώτηση “Ένα πρόσωπο που θα ήθελες να του σφίξεις το χέρι”, απάντησε: Νίκο Καζαντζάκη και Albert Schweitzer. Και οι δύο αποτελούν, με το έργο και τη ζωή τους, πρότυπα πνευματικότητας για μένα.

Hot-Doc, Αθήνα, 22 Μαΐου 2014



Αυγή, 15 Φεβρουαρίου 2014


• Ο Λόρκα Μασίν, χορογράφος, δήλωσε: "Ο Ζορμπάς είναι πια το πνευματικό μου νησί".

Τα Νέα, Αθήνα, 31 Ιουλίου 2014


• Ahmet Umit, τούρκος συγγραφέας: “Ο Καζαντζάκης με επηρέασε πολύ. Περισσότερο ο “Τελευταίος Πειρασμός”, ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία.”

Τα Νέα, Αθήνα, 9 Αυγούστου 2014


ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Δε γνώριζα ακόμα το έργο του Καζαντζάκη. Από την πρώτη ημέρα βυθίστηκα μέσα του και το διάβασα όλο, χωρίς ανάσα. Ο μεγάλος συγγραφέας με φέρνει σε ένα μαγικό σύμπαν, όπου ο άνθρωπος, σκόνη των άστρων, συνεχίζει με το ίδιο πάθος τον αγώνα του με τον εαυτό του και με το Θεό. «Οι Αδερφοφάδες», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», η δική του ποιητική εκδοχή της «Οδύσσειας». Όποιος αρχίζει να διαβάζει τον Καζαντζάκη δεν μπορεί να σταματήσει… Η τύχη –και όχι το επαγγελματικό καθήκον- με φέρνει στην Κυανή Ακτή. «Καλύπτω» το Φεστιβάλ των Καννών. Γιατί να μην επισκεφθώ το συγγραφέα που γνωρίζω τώρα πια τόσο καλά χωρίς να τον έχω συναντήσει ποτέ; Μαθαίνω τη διεύθυνσή του στην Αντίμπ. Χτυπάω την πόρτα. Μου ανοίγει ο ίδιος. «Τι θέλετε;» Απαντώ: «Τίποτα». Μου κλείνει την πόρτα κατάμουτρα, την ξανανοίγει: «Ελάτε μέσα». Με οδηγεί στον καναπέ, κοντά στο παράθυρο. Του λέω ότι είμαι δημοσιογράφος. «Τι θέλετε να μάθετε;» Να του πω ότι τα ξέρω όλα; Απαντώ: «Τίποτα». Τότε, αδιόρατα, το κεφάλι του πλησιάζει το δικό μου· τα μέτωπά μας ακουμπούν σχεδόν. Και πολύ σιγανά, ψιθυριστά, λέει: «Τη γνωρίζετε, έ;» (Πρόκειται για την ποιήτρια Rachel Lipstein-Minc που είχε μια ερωτική ιστορία με τον Καζαντζάκη).

Elie Wiesel, Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης